เพราะเหตุใดระบบสัมผัสจึงมีความสำคัญกับพัฒนาการเรียนรู้ของลูก ?

เพราะเหตุใดระบบสัมผัสจึงมีความสำคัญกับพัฒนาการเรียนรู้ของลูก?

ทุกวันนี้มีคุณพ่อคุณแม่ใส่ใจและหาข้อมูล เกี่ยวกับการเลี้ยงดู การส่งเสริมพัฒนาการลูกมากขึ้นกว่าแต่ก่อน สนใจสินค้าและสอบถามเข้าอยู่บ่อยๆว่า Sensory play ในเด็กวัยนี้ต้องกระตุ้นแบบไหน เล่นสัมผัสยังไงได้บ้าง หรือหากลูกไม่ชอบเล่นสัมผัสแล้วจะเกิดผลเสียอะไรมั้ย จะต้องแก้ยังไง อยากให้ช่วยอธิบาย ดังนั้นครูเมย์จึงได้รวบรวมข้อมูลและยกตัวอย่างบางบทความมาเพื่ออธิบายว่าระบบสัมผัสนั้นสำคัญต่อเด็กๆอย่างไร ผลกระทบที่เกิดขึ้นและแนวทางการช่วยเหลือ เพื่อให้คุณพ่อคุณแม่เข้าใจได้ง่ายๆ มาฝากกันค่ะ การพัฒนาประสบการณ์ในการรับสัมผัส ควรเริ่มต้นตั้งแต่เด็กวัยทารกและเด็กวัยหัดเดิน ดังนั้นคุณพ่อคุณแม่ควรให้ความสำคัญกับการให้เด็กเล็กๆ ได้มีโอกาสเรียนรู้สิ่งรอบตัวผ่านกิจกรรมที่ช่วยกระตุ้นรับสัมผัสให้มากที่สุด หรือที่เรียกว่า sensory motor ให้โอกาสให้เค้าเล่น สำรวจ จับ เคลื่อนไหว ทดสอบ ทดลองสิ่งแวดล้อมรอบๆตัว อย่างอิสระไม่จำกัด เพราะยิ่งได้เล่นเยอะๆ ยิ่งดีต่อพัฒนาการและสมอง สังเกตมั้ยคะว่าเวลาที่ลูกเล่น เค้าจะได้สัมผัส จับ คลำ ไปด้วย ใช้กล้ามเนื้อในส่วนต่างๆลงมือกระทำต่อวัตถุต่างๆรอบตัว กระบวนการเหล่านี้เองแสดงให้เห็นว่าเค้ากำลังเรียนรู้อะไรบางอย่างอยู่นั่นเองค่ะ การเรียนรู้จากประสาทสัมผัส ถือว่าเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการเจริญเติบโตของเด็กทั้งในด้านร่างกาย ด้านสติปัญญา ด้านภาษา พัฒนาการทางสังคมและอารมณ์เลยค่ะ การสัมผัสไม่เพียงแต่จะจำเป็นสำหรับการเรียนรู้และส่งเสริมพัฒนาการในวัยเด็กเท่านั้นแต่มีความสำคัญสำหรับการพัฒนาเด็กในระยะยาวอีกด้วย นั่นหมายความว่า หากเราปูพื้นฐานด้านสัมผัสให้ลูกตั้งแต่เล็กๆ ให้เค้าได้รับการเติมเต็มและประสบการณ์ที่หลากหลายมากพอ เค้าก็จะไม่มีปัญหาเมื่อโตขึ้นนั่นเอง ผลกระทบระยะยาวนั้นคืออะไร? ประสาทรับสัมผัสนั้นมีหลายรูปแบบ โดยจากผลการศึกษาพัฒนาการทางสังคมและอารมณ์ ในการศึกษาวิจัยที่จัดทำโดย Robert Hatfield, Ph.D. ,Touch and Human Sexuality เขาอธิบายว่าหากได้รับการเรียนรู้ผ่านประสาทสัมผัส จะส่งผลเชิงบวกต่อความสามารถทางภาษา ความสามารถในการคิดแก้ปัญหาและสมรรถภาพทางด้านร่างกายในเด็กและผู้ใหญ่ ในเด็กบางคนหากมีภาวะไวต่อการรับสัมผัส (tactile defensiveness) ซึ่งจะส่งผลต่อความไวในการรับรู้ผ่านระบบสัมผัส ไม่ว่าจะเป็น ต่อพื้นผิว (texture) อุณหภูมิ (temperature) และประสบการณ์การสัมผัสอื่นๆ (tactile experiences) ในสถานการณ์เหล่านี้เด็กมักจะตอบสนองโดยการหลีกหนี หวาดกลัวหรือกังวลอย่างมาก ซึ่งอาจรบกวนกระบวนการเรียนรู้และพัฒนาการของเด็กได้ ดังนั้น การจัดสถานการณ์และโอกาสให้เด็กได้สัมผัสกับประสบการณ์ด้านประสาทสัมผัสในวัยเด็กที่หลากหลาย จะสามารถช่วยทำให้พัฒนาการทางอารมณ์และสังคมของเด็กๆได้ดีขึ้น เช่น เวลาเล่นกับเพื่อนไม่แยกตัว ปรับตัวเข้ากับสถานการณ์ใหม่ๆได้ง่าย กับสิ่งแวดล้อมใหม่ๆหรือสถานที่ใหม่ได้เร็ว ทนกับกิจกรรมที่ต้องเลอะ เปรอเปื้อนได้ง่าย ไม่เรื่องเยอะ มีความยืดหยุ่นมากขึ้น เป็นต้น วิธีการง่ายๆในการส่งเสริมการเรียนรู้ผ่านประสาทสัมผัส คือ ใช้ของที่มีในบ้าน เช่น วัสดุในห้องครัว พวก แป้ง ข้าวสาร ถั่ว มักกะโรนี พวกอาหารผัก ผลไม้ที่มีผิวสัมผัสแบบต่างๆ และพื้นผิวที่แตกต่างกัน เช่น หญ้า ทราย ดิน ดินน้ำมัน หรือผิวสัมผัสของผ้าต่างๆ ยกตัวอย่างเช่น พรม ผ้าเช็ดตัวและผ้าปูที่นอนที่อาจมีอยู่ในบ้านของเรา สิ่งต่างๆเหล่านี้จะช่วยให้เด็กๆมีประสบการณ์การสัมผัสกับสิ่งต่างๆรอบตัวมากขึ้น หลากหลายพื้นผิว หลากหลายรูปแบบ หลากหลายวิธีการ ซึ่งหาได้จากสิ่งต่างๆที่อยู่ใกล้ตัวด้วย แต่หากคิดไม่ออกว่าจะเล่นสัมผัสหรือกระตุ้นการรับสัมผัสให้กับเด็กๆได้ด้วยกิจกรรมใดบ้าง เมย์ก็ได้ทำโพสต์เก็บรวบรวมไอเดียการเล่นมาฝากเช่นกันค่ะ >> เล่นสัมผัสจากวัตถุรอบบ้าน << >> รวมกิจกรรมบูรณาการระบบรับสัมผัส << ไม่ใช่เรื่องยากเลยใช่มั้ยล่ะคะ จริงๆของเล่นสัมผัสนั้นหาได้ง่าย เพราะเป็นสิ่งที่อยู่รอบๆตัวเรา เพียงแค่เราลองเปิดโอกาสให้ลูกได้มีประสบการณ์ใหม่ๆในการเล่นสัมผัสที่ไม่คุ้นเคยดู ให้เค้าเล่นกับพื้นผิวที่หลากหลาย เด็กๆก็จะค่อยๆปรับตัว และได้เรียนรู้มากขึ้น หากในเด็กบางคนอาจจะมีภาวะไวต่อสัมผัส หรือหลีกเลี่ยงสัมผัสบางชนิดมากเป็นพิเศษ และส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน เราแนะนำให้ปรึกษานักกิจกรรมบำบัด เพื่อแนะแนวทางการช่วยเหลือ พร้อมกระตุ้นระบบการรับความรู้สึกให้เด็กๆมีการปรับระดับการรับสิ่งเร้าทางความรู้สึกได้ดีขึ้น มีอีกเทคนิคนึงที่เรามักจะใช้เพื่อลดความไวต่อสัมผัส คือการแปรงตัวด้วยเทคนิค The Wilbarger Protocol (Brushing) หรือการแปรงตัวด้วยแปรงขนนุ่ม (Sensory brush) และนวดกระตุ้นข้อต่อ จะช่วยให้เด็กปรับตัวและทนต่อสัมผัสที่ไม่คุ้นเคยได้ง่ายขึ้น

แหล่งอ้างอิง: http://www.healingreligion.com/.../Touch%20and%20Human...